KONU: Son günlerde gazetecilerin, markalar ve PR ajansları tarafından hediye kıskacına alındığına dair haberlere şahit olduk. Önce Ekonomi Gazetecileri Derneği (EGD) basın mensuplarına servis edilen bir basın davetinde yer alan “Bu lansmanda yapılacak çekilişle şanslı bir kişiye Timex’in yeni ürünü hediye edilecek. Sizi de aramızda görmek bizi sevindirir…” ifade yüzünden dernek ilkelerine işaret etti. Bunun üzerinden henüz çok kısa bir süre geçmişti ki bu sefer de 40’ıncı yılını kutlayan Makrom Yapı’nın basın toplantısında çekilişle iki gazeteciye ev vermesi gündeme geldi. Fakat beklenilenin aksine belki bu sefer ne Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’den ne de herhangi bir meslek örgütünden konuya yönelik açıklama gelmedi. Üstelik birkaç medya portalının dışında konu haberleştirilmekten bile kaçınıldı. Peki gazetecilere bu denli büyük hediyeler verilmesi hem meslek ahlakı hem de mesleki etik kurallar açısından doğru mu?
- Siz TÜHİD Başkanı olarak bu durumu nasıl değerlendiriyorsunuz?
Gazetecilere “hediye” kavramı eskiden beri tartışılan bir konu. Ancak, artık bu süreçler her halkla ilişkiler profesyonelleri hem de gazetecilerin gündeminin dışına çıkmış bir konu. Çünkü her iki meslek alanının meslek örgütleri de bu konuda fazlasıyla çalıştılar. Hem iş dünyasını hem de mesleğin profesyonellerini bilgilendirdiler. Etik kavramlarını yeniden hazırladılar. Etik ilkeler bütün mesleklerin uyması gereken kuralları sıralıyor.
Türkiye Halkla İlişkiler Derneği (TÜHİD) ve Türkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC) olarak halkla ilişkiler ve medya sektörünün ortak iş süreçlerinin iyileştirmesine yönelik bir deklarasyon hazırladık. Bu deklarasyonu, önce halkla ilişkiler ve medya meslek örgütlerinin tamamıyla imzaladık, daha sonra iletişim sektörünün imzasına açtık.
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC), Ekonomi Gazetecileri Derneği (EGD), İletişim Danışmanlığı Şirketleri Derneği (İDA), İnternet Medyası Derneği (İMD), Bilişim Muhabirleri Derneği (BMD), Magazin Gazetecileri Derneği (MGD), Radyo Televizyon Gazetecileri Derneği (RTGD), Eğitim ve Sağlık Muhabirleri Derneği (ESAM), Türkiye Spor Yazarları ve Spor Kulübü Derneği (TSYD) bu deklarasyona imza koydu. Etik kavramı, gazeteci-halkla ilişkiler uzmanı ilişkisinin nasıl olması gerektiği gibi konulardan yakınmamıza rağmen bu deklarasyona yeni arayışlar oluştu. TÜHİD Deklarasyonla ilgili neler yapmış İncelemek isteyenler http://www.tuhid.org/tr/deklerasyon.php adresinden giriş yapabilir ve deklarasyonu elektronik olarak da imzalayabilir.
Bu deklarasyon meslekleri birçok açıdan değerlendirdi, bir alanı da hediye konusuydu. Ekonomi Gazetecileri Derneği hediye olayı ortaya çıktığında hem halkla ilişkiler uzmanlarının hem de gazetecilerin bir araya gelerek bu konuyu tekrar gündeme getirmelerini sağladı. Buradaki amaç birbirine bağlı disiplinler arasındaki bağı güçlendirmek, yanlış anlamaları ortadan kaldırmak, her şeyden önemlisi etik kurallar çerçevesinde ilişkilerimizi geliştirmek ve ortak üretimin kalitesini artırmak. “Mesleğimizin kurallarını daha iyi anlatmak için tarafların örgütlü temsilcilerinin katılımı ile sürekliliği olan bir platform oluşturulması’’ adı altında ilk toplantı yapıldı. Sonrası biz uzmanların bu konuyu gündemde tutmasıyla alakalı olarak gelişecek.
Ancak hemen şunu söylemek isterim ki, son gelişen olayların halkla ilişkiler ve gazeteciliği bilmeyen, iş dünyası ve iletişim profesyonellerinin eksik, yanlış, bilgisiz yönetimlerinden kaynaklanmaktadır. Bugün halen bu konuları konuşuyor olmamız çok üzücü. Bu nedenledir ki, her meslekte profesyonellik önemli. İş dünyası da paydaşını profesyonel kurumlardan seçecek ki, iletişim kazaları yaşanmasın.
- Gazetecilere hediye verilirken nelere dikkat ediyorsunuz, bunun sınırı sizce ne olmalı?
Gazeteciye hediye kavramının sınırlarını TGC ve TÜHİD ve EGD çizmiş durumda. Yurt dışında da sınırlar mevcut. Bireysel, toplumsal ve mesleki değerler çerçevesinde hareket edilerek, haberin özünü, içeriğinin yok edilmesine izin verilmemesi gerekir. Bilgilendirici, markayı anımsatıcı, habere uyumlu ve maddi etik sınırı gözetilmeden önerilen hediyeler, hediye verene zarar verecektir.
- Gazetecilere bu tarz hediyeler verilirken markalar aslında neyi hedefliyorlar?
Markaların amacı marka bilinirliğinin artması, marka değerinin artması, faaliyetlerinin kamuoyuna aktarımını sağlamak. Bu nedenle de marka, kendi itibarını negatif etkileyecek davranışların olmamasına özen gösterir. Bu özeni gösterecek ekibini ve paydaşlarını iyi seçer. Böyle olunca da zaten etik çalışma sistemi içinde de problemsiz ilerler.
- Sizce durumun bu boyuta gelmesinde gazetecilerin payı nedir?
Burada konunun üç boyutu var. Marka ve yöneticileri, medya ve profesyonelleri, iletişim profesyonelleri. Bu üç grup, ortak hedef için bir araya geliyor, markanın iletişimi ve faaliyetlerinin kamuoyuna aktarımının sağlanması. Böyle olunca da mesleki profesyonellikleri ortaya çıkartarak ve uygulanmasını sağlayarak, en etkin üretimin gerçekleştirilmesine fırsat yaratmak.
Bu tarafların birindeki yanlış davranış şekli, profesyonel işleyişi bozacaktır. Bu durumda da bütün taraflar zarar görür.